Woensdag 12 april van 13.30 – 16.00 organiseerden we samen met Grutsk op ús Greidefûgels in Hilaard, bij boer Coos en Aukje Andreae, een bijeenkomst over dit onderwerp. Coos is een gangbare boer met hart voor de weidevogels. Hij ziet jaarlijks meer broedparen op zijn land, wat is het verhaal hierachter? Hoe lukt het om dit te realiseren?

Voor Grutsk op ús Greidefûgels diende de middag als aftrap van het nieuwe themajaar. De officiële opening werd verricht door gedeputeerde Hoogland, samen met de boer en nazorger Kroese zetten zij een pomp op zonnecollectoren in werking. De provincie heeft dit jaar 60  pompen beschikbaar gesteld aan diverse initiatieven in de provincie om op zoveel mogelijk plekken te proberen een ideale biotoop voor de weidevogel te realiseren.

De sprekers die aan bod kwamen:

Coos Andreae – boer in Hilaard
Coos en zijn vrouw Aukje runnen een moderne melkveehouderij met oog voor landschap en natuur. Samen met vrijwilligers van de lokale vogelwacht steken zij energie in weidevogelbeheer en beleven hier ook veel plezier aan. Coos vertelt over zijn zoektocht om van gangbaar intensief naar meer natuurinclusief te komen. Hoe lukt het dit echtpaar om nu meer voor de biodiversiteit te doen en vanuit welke drive?
Peter Jan Kroese – Vogelwacht Boksum e.o.
Peter Jan is vaste nazorger van Coos en Aukje. Hij vertelt over de weidevogels op de percelen van Coos en Aukje en over de inspanningen die hij en zijn nazorgmaten hiervoor leveren.
Douwe Hoogland – gedeputeerde Provinsje Fryslân
In zijn portefeuille zitten o.a.: Natuur, biodiversiteit, bodem, water en veenweide. Hij vertelt over de waarde die de provinsje Fryslân hecht aan dit thema en haar actie (middels o.a. Grutsk op ús Greidefûgels) hierin.
Anne Jansma – Ecoloog en inhoudelijk specialist bij Living Lab Fryslân
Anne vertelt over het combineren van maatregelen van boeren voor een ideale weidevogelbiotoop. Naast water zijn bijv. de wijze van maaien en bepaalde plant- en kruidensoorten van belang.

Het belang van water

Vogels houden niet van droge gronden. De bodem wordt dan hard, ze kunnen daardoor minder goed voedsel uit de grond halen met hun snavel en bijv. wormen zakken steeds dieper in de bodem weg en worden daarmee onbereikbaar. Door een meer waterrijke omgeving voor de vogels te creëren, kunnen de beestjes goed bij hun voedsel komen en insecten worden dikker en groter. Daarmee zijn ze meer voedzaam en kost het de kuikens weinig energie om insecten te vinden en ze zijn sneller vol.

Naast water is open vegetatie belangrijk, de voedselbereikbaarheid moet goed zijn. Het gaat dus om een combinatie van maatregelen die het succes bepaalt. Zo kijken ook de nazorgers van de Bond van de Friese Vogelwacht hiernaar. Zij bekijken ieder jaar welke aanpak ze gaan toepassen, bij deze boer is te zien op de stippenkaart dat elk jaar het aantal broedparen toeneemt.

Vragen van de aanwezigen

1. Wat is het beste moment om vaste mest uit te rijden?
   Antwoord: Voor weidevogels zo ver mogelijk in maart. Dan komen de wormen naar boven, dat is ideaal voor de weidevogels. Dit jaar is het uitrijden niet gelukt vanwege de natte bodem.
2. Kieviten zitten veel op maisland, hoe kan dat?
   Antwoord: De kievit houdt van een open landschap, van zwarte grond. Daar zitten nu nog veel maisstoppels en onkruid, daar houden ze van. Verder zijn daar dan ook loopkevers en spinnen te vinden. Zodra de intensieve grondbewerking start zijn ze weg. Er worden nu verschillende maatregelen uitgeprobeerd, waaronder stukjes land braak laten liggen om de vogels in het land te behouden.
3. Waardoor is het succes (elk jaar meer broedparen) ontstaan?
   Antwoord: ‘Gewoon’ uitproberen. Eerst uiteraard goed kijken naar de omstandigheden van het betreffende jaar. Het gaat altijd om een combinatie van maatregelen, denk aan kruidenrijk grasland, later maaien etc. Bij deze boer ligt aan de basis van het succes de goede samenwerking met de nazorgers. Ze maken elkaar enthousiast om een zo goed mogelijk resultaat te behalen.

Terugblik met foto’s

Aankomende 25 april en 16 mei worden er twee bijeenkomsten georganiseerd door FBBF in samenwerking met Living Lab Fryslân.

FBBF is een groep biologische boeren die zich heeft voorgenomen om te werken aan meer bekendheid over de biologische boerenpraktijk. Behalve consumenten en beleidsmakers, willen we ook gangbare boeren inspireren met de praktische oplossingen die de biologische landbouw kan bieden, voor de boer zelf en voor de kwaliteit van de leefomgeving. FBBF gelooft erin dat veel boeren (in deze tijd van transitie) op zoek zijn naar nieuwe, duurzame mogelijkheden voor inpassing in het eigen bedrijf.

Onze uitnodiging richt zich op belangstellenden, maar vooral ook op mensen die voor het eerst gewoon eens willen komen luisteren, kijken en kennismaken met biologische boeren en de actuele biologische praktijk.

In een mini-cursus van twee avonden willen wij u vertellen wat biologisch in de praktijk betekent.

• Avondbijeenkomst 1 (theorie): dinsdag 25 april 20:00 uur

  De eerste avond is er een lezing en gesprek met Kees Water (Ekopart) over de biologische principes en de cijfers achter het bedrijf (bedrijfseconomisch en milieutechnisch).

• Avondbijeenkomst 2 (excursie): dinsdag 16 mei 20:00 uur

  De tweede avond geven we een rondleiding op een biologisch dynamisch melkveebedrijf en wordt verteld door bioboeren wat hun inspireert en waar zij tegenaan lopen.

Het uitgangspunt van FBBF is dat verantwoorde productie van voedsel leidt tot een gewaardeerd product, een gezonde omgeving en minder afhankelijkheid van externe inputs. De bodem speelt hierbij een belangrijke rol. Dit uitgangspunt geldt voor alle boeren, ook al verschillen de bedrijfssystemen en de grondslag.

Met deze avonden proberen we concrete eye-openers te bieden en jouw vragen te kunnen beantwoorden en we gaan met elkaar de dialoog aan. We brengen elkaar vast op ideeën en kunnen zo gezamenlijk een stap zetten naar toekomstbestendige landbouw.

Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland.

Nog steeds krijgen we aanvragen voor het ontwikkelde stroomschema binnen dat doorlopen kan worden om duidelijk te krijgen in welke mate én hoe je aan de slag kunt gaan met natuurinclusieve verpacht. Naast alle folderaanvragen, is er ook interesse om bijeenkomsten te organiseren omtrent dit thema.

Bijeenkomst in Idaard

Zo was er twee weken geleden een bijeenkomst in Idaard van afdeling It Bûtlân van agrarisch collectief It lege Midden. Onze collega Harjan Bruining heeft daar het één en ander verteld over Living Lab Fryslân en de Landbouw Adviespool. Rentmeester Michiel de Koe heeft verteld wat natuurinclusieve verpacht inhoudt, wat de mogelijkheden zijn en hoe je dit toe kunt passen.

Vragen uit de zaal

De meeste vragen gingen over de duur van de contracten. Boeren hebben langdurige contracten nodig wil men meer duurzaam de grond kunnen gebruiken. Daarnaast kwamen de volgende vragen aan bod: Hoe wijzen rentmeester pachtgrond toe? Krijgen NIL boeren voorrang? En gaat dat ten koste van reguliere boeren?

Vervolg

Er waren vragen naar de mogelijkheden van studiegroepen en hier en daar was belangstelling voor een advies op maat van de Landbouw Adviespool.

Sinds deze week hebben we een poster specifiek gericht op AKKERVOGELS beschikbaar, nl: ‘Akkervogelrijk boerenland’.

Beheer van het land

De poster maakt beeldend duidelijk welke soorten kunnen voorkomen op akkerlanden, mits het beheer zo goed als mogelijk wordt uitgevoerd. Ter inspiratie en informatie staan de beheermogelijkheden aangegeven.

Eerste exemplaar

De 1e versie van de poster werd afgelopen week door onze collega Harjan Bruining uitgereikt aan voorzitter Hans Kroodsma van agrarisch collectief Waadrâne tijdens een bijeenkomst in Ternaard waar hun 1e uitgegeven magazine ‘Útfûgelje’ gepresenteerd werd. (foto: Bote Sape Schoorstra)

Bijvangst

De positieve reacties van burgers die de mooie bloemenvelden weten te waarderen, stemt de boeren positief. ,,Wy krije in protte leuke reaksjes fan minsken oer it moaie lânskip en der wurde hiel wat foto’s makke.’’ Ecoloog Bauke Koole was vooral blij verrast door de zeldzame insectensoorten die hij in het gebied van Waadrâne aantrof, zoals de moshommel.

Complimenten van de minister

Het akkervogelbeheer staat hier stevig op de kaart. In een videoboodschap gaf landbouwminister Adema aan dat dit collectief als voorbeeld dient voor vele andere regio’s in Nederland. Het collectief levert het bewijs dat het mogelijk is om duurzame landbouw te combineren met natuurbehoud.

De fanatieke zoekers zijn het land al in om het gedrag van de kieviten te observeren, de eerste kievitsnesten zijn alweer ontdekt.

Eén dezer dagen zal het eerste kievitsei van Nederland en Friesland wel gevonden worden. Al kunnen de nachtvorst en de lagere temperaturen de komende dagen de leg van het eerste ei nog wel wat vertragen.

Veldmuizen

Er zijn momenteel weer hoge aantallen veldmuizen in het veld, er lijkt weer een muizenpiek/-plaag te ontstaan, net zoals in 2014 en 2019 het geval was. Dit zou gunstig uit kunnen pakken voor de weidevogels.

Bij veel veldmuizen laten de predatoren de weidevogelnesten en kuikens eerder links liggen. Met hopelijk bijbehorend goed broedresultaat.

Dit scenario heeft dan wel weer een ongunstig staartje voor het volgende jaar; dan zijn er hogere aantallen predatoren als wezel en hermelijn die door het hoge aantal muizen ook in aantal zijn toegenomen. Daardoor krijgen de vogels het volgend jaar dan wel weer extra lastig. De muizenpiek is dan voorbij en de predatoren hebben ook weer oog voor de weidevogels.

De natuur is grillig

Al met al blijft het nog gissen hoe de stand gaat verlopen, het weer speelt hierin een belangrijke rol. Krijgen we een heel nat of droog voorjaar? Veel water heeft veel invloed op de muizenstand, maar een heel droog voorjaar zorgt ervoor dat er (te) weinig voeding kan zijn voor de vogels.

Conclusie: ‘We moatte dus moarn mar wer efkes yn it waar sjen’, maar laten we vooral inzetten op veel van dit soort plaatjes: