Mening van Friese boeren over natuurinclusieve landbouw

Begin dit jaar is door de provinsje Fryslân i.s.m. de WUR en ons een enquête over natuurinclusieve kringlooplandbouw opgesteld en verspreid onder Friese boeren.

Samenvatting:

De enquête is door 383 boeren volledig ingevuld. 77% daarvan is melkveehouder, 7% akkerbouwer, 0,3% glastuinbouwer, 4,9% gemengd bedrijf, 1% intensieve veehouderij en 9,7% vormde een gemende groep van geiten-, vleeskoeien-, schapen-, paardenhouderij- en loonbedrijven. 91% heeft een reguliere boerenonderneming en de overige ondernemers richten zich op biologisch (-dynamisch) boeren.

De resultaten dragen direct bij aan de gezamenlijke aanpak van een aantal actiepunten uit de Friese Landbouwagenda die de provincie de komende jaren samen met boeren wil oppakken.

Het blijkt uit de resultaten dat:

De meeste boeren er heil in zien om meer te gaan doen aan duurzaam bodembeheer (39%). Weide- en akkervogelbeheer (35%) is populair en 44% wil nog meer aandacht aan dierenwelzijn besteden. De omslag naar een volledige biologische of biodynamische vorm van landbouw is voor maar liefst zo’n 80-90% een brug te ver.

Verder geeft meer dan de helft van de boeren aan dat de wensen uit de markt en van overheden te vaag zijn.

Klik hier om de volledige samenvatting te lezen.

Transitiefonds

Een onderdeel van de Landbouwagenda is een transitiefonds voor de omschakeling naar natuurinclusieve kringlooplandbouw. We zijn daarom benieuwd naar waar boeren op dit moment staan met hun bedrijf, waarmee zij aan de slag willen en tegen welke belemmeringen zij aanlopen.

In gesprek

62 Boeren hebben aangegeven gebruik te willen maken van een adviseur van de Landbouw Adviespool.
135 Boeren zijn bereid om met een gedeputeerde, statenlid of ambtenaar van de provincie in gesprek te gaan. De provincie
nodigt deze mensen hiervoor uit.

Inmiddels is een paar keer een groep boeren bij de provinsje op bezoek geweest en in gesprek gegaan met ambtenaren. Voor beide kanten leverde dit meerwaarde op in de vorm van begrip voor elkaar en goed om een gezicht bij de verhalen te hebben. Bij de uitrol van de Landbouwagenda wordt rekening gehouden met de inzichten die de enquête en de gesprekken hebben opgeleverd.

Overige inzichten, opvallende zaken

Een aantal boeren geeft aan dat natuurinclusieve landbouw nog steeds een holle frase is. Wat wordt er precies mee bedoeld?
Het sentiment is nogal wrang, de verhouding tussen overheid – boer is momenteel niet op z’n sterkst.
Wet- en regelgeving strookt niet altijd met natuurinclusieve landbouw, dit wekt frustratie op.
Kringlooplandbouw is een farce. Het moet een kringloopgemeenschap worden. De burger/consument is het grote gat in de kringloop; er worden allerlei eisen gesteld aan de boer, maar uiteindelijk koopt men toch dát, net iets duurdere, product niet.
Het merendeel van de boeren wil wel en ook nog wel meer natuurinclusief worden, maar er staat nog niet voldoende rendement tegenover.
Boeren geven aan dat overheden zelf het goede voorbeeld moeten tonen en de eigen zaken op orde moeten hebben. Denk aan bestrijding van de Berenklauw, Jacobskruiskruid, distels, etc. Incl. goed bermonderhoud en maaien.
Waar de meeste boeren mee aan de slag willen is: Duurzaam bodembeheer, energie-opwekking, werken met andere machinerie, weidegang en kunstmestreductie.
De intentie van de enquête is goed, het is positief dat de ambtenaren met boeren in gesprek gaan en dat niet alleen besluiten en regels uitgedacht en genomen worden vanachter een bureau.
Boer boer laten zijn en niet de ambtenaren de regie geven. Dus boeren ruimte geven om zelf te schakelen en niet alles dichttimmeren met regels.
Er zijn genoeg ideeën, initiatieven en bijeenkomsten. Daaraan ligt het niet dat de transitie niet sneller dan snel gaat.
Denk niet te makkelijk over de transitie naar natuurinclusief; een goed verdienmodel maken met deze vorm van landbouw vraagt veel creativiteit, ambtenaren moeten daar niet te makkelijk over denken.
Werk meer vanuit een integrale visie. Niet alleen de boeren indelen met termen, maar bijv. met sterren en dan ook de hele sector eromheen indelen met sterren.
Er is grote behoefte aan een duidelijk en stabiel beleid voor op de langere termijn.
Plannen moeten gestaafd worden aan de realiteit en niet alleen vanachter een bureau uitgedacht, zonder in gesprek te gaan met boeren.
Flexibeler met elkaar omgaan en geen extra controle; niet vanuit wantrouwen met elkaar omgaan.
Natuurclubs krijgen voor miljoenen aan subsidies en donaties en daar zie je in de praktijk weinig van terug. Boeren doen veel meer aan landschapsbeheer, maar krijgen daar nauwelijks tot niet voor betaald. Dit is niet eerlijk en klopt niet.
Een transitie slaagt niet in een paar jaar, ga uit van langere periodes, minimaal 8 jaar.
De omslag moet financieel uit kunnen en liever natuurlijk financiële meerwaarde opleveren.
Werken MET boeren. Niet ZONDER boeren. Boeren een vergoeding geven voor beheer van land(schap). Richten op gezinsbedrijf niet op industrieel bedrijf. Dus bijv. een maximale vergoeding per bedrijf en geen hectare vergoeding.
Boeren hebben hun tijd wel nodig om voor de dieren te zorgen en AL het papierwerk bij te houden. Laat de provinsje daar wat aan doen; maak het boeren makkelijker om ergens aan mee te doen.

Wat gaat Living Lab Fryslân doen?

De boeren die advies willen van een adviseur van de LAP zijn al door ons benaderd om een adviestraject op maat in te gaan.
Samen met Wij.Land hebben wij de resultaten uit het onderzoek ‘Onder de streep’ eind vorig jaar gepresenteerd. We gaan aan de slag met een vervolg, zodat er meer duidelijkheid voor boeren ontstaat over een verdienmodel bij natuurinclusieve kringlooplandbouw.
Boeren blijven betrekken bij onze werkzaamheden; wij willen werken met de boeren, samen optrekken.