De overblijfselen van in de ijstijd ontstane pingo’s en door mensen aangelegde drinkpoelen en sloten maken een belangrijk onderdeel uit van dit landschap en noemen we blauwe dooradering. Sloten spelen een belangrijke rol in de waterafvoer, maar leveren daarnaast ook een grote bijdrage aan de biodiversiteit. Met de inrichting en het beheer van de sloot kan de biodiversiteit in de sloot worden verhoogd.
Het behouden, herstellen en verbinden van al deze landschapselementen heeft een grote meerwaarde voor de biodiversiteit in deze gebieden.
Snel naar:
Houtwallen en elsensingels
(Voeder)hagen
Solitaire bomen
Bloemrijke graslandrand
Poelen (dobben) en pingo’s
Ecologisch slootschonen
Waar is deze poster voor bedoeld?
Deze poster is bedoeld ter inspiratie voor de toepassing van maatregelen ten gunste van de biodiversiteit in het agrarisch landschap. U kunt de poster downloaden of aanvragen.
Houtwallen en (Elzen)Singels
Houtwallen en -singels zijn een belangrijk element in de groene dooradering. In bepaalde regio’s in Nederland werden deze lijnvormige houtige elementen op een aarden verhoging aangelegd (een wal, Fries: Dykswâl). Een elzensingel bestaat uit veelal een tweezijdige begroeiing van bomen en struiken langs de oevers van sloten en is meestal ontstaan door spontane vestiging van begroeiing, grotendeels zwarte els.
Belangrijke broedvogels van houtwallen en singels zijn gekraagde roodstaart, braamsluiper, geelgors, grasmus en tuinfluiter, spotvogel, grote lijster en kneu. Waarbij soorten als braamsluiper, kneu en grasmus een voorkeur hebben voor singels in een jong ontwikkelingsstadium, en een soort als gekraagde roodstaart juist voor elementen met oude bomen (nestholtes). Houtwallen en -singels worden regelmatig beheerd om de kwaliteit van de elementen te behouden. Variatie in beheer in zowel ruimte als tijd zorgt voor het benodigde habitat voor deze verschillende soorten. Zorg daarom dat het onderhoud en de eindkap gespreid wordt in ruimte en tijd. Van belang hierbij is om een aantal bomen te laten staan en oud te laten worden (overstaanders). Juist deze oude bomen leveren een belangrijke bijdrage aan de biodiversiteit.
VELDGIDS LANDSCHAPSELEMENTEN ECOLOGIE EN BEHEER VAN DROGE DOORADERING
(Voeder)hagen
Heggen en hagen hebben een grote landschappelijke waarde en dragen sterk bij aan het verhogen van de biodiversiteit. Van oorsprong werden heggen (jaarlijks onderhouden) en hagen (1x in 5 á 6 jaar onderhouden) aangelegd om te dienen als veekering, en om die reden bevatten ze vaak hoge aandelen meidoorn en sleedoorn. Met name hagen hebben een hoge ecologische waarde. Ook vanuit koegezondheid kunnen hagen interessant zijn. Het is veel boeren wel eens opgevallen dat vee bij een wilg blijft staan om hier van te vreten. Dit heeft te maken met de ontstekingsremmende stof salicine (basis van aspirine), waar de koe op dat moment behoefte aan heeft. Naast wilg zijn er meerdere soorten waarvan bekend is dat deze een positief effect hebben op koegezondheid, vanwege inhoudstoffen (o.a. tanninen), of hogere mineralengehaltes (o.a. calcium, zink).
Zo bevat meidoorn stoffen die het hart en de bloedsomloop ondersteunen en koliek en diarree tegengaan, en heeft zwarte els een ontstekkingsremmende werking. Door het aanplanten van (voeder)hagen kan enerzijds de biodiversiteit versterkt worden en anderzijds de gezondheid van het vee worden bevorderd. Via onderstaande button kun je ons een e-mail sturen, waarna wij je concreet verder kunnen helpen met (advies over) de aanleg van een voederhaag.
Cases
Advies mogelijkheden weidevogelbeheer
Een melkveehouder uit het midden van Friesland wil weten wat er op het gebied van weidevogelbeheer mogelijk is op zijn land. LAP-adviseur Henk Oud heeft deze opdracht aangenomen. Henk heeft de betreffende percelen samen met de boer bezocht.
Bloemrijke graslandrand
Door de perceelsranden langs lijnvormige elementen als singels en hagen extensief te beheren ontstaat er een bloemrijke vegetatie, welke dekking en voedsel levert voor soorten die in de lijnvormige elementen leven of nestelen. Hiermee versterk je de biodiversiteit rondom deze elementen.
VELDGIDS LANDSCHAPSELEMENTEN ECOLOGIE EN BEHEER VAN DROGE DOORADERING
Poelen (dobben) en pingo’s
Pingo’s zijn op natuurlijke wijze in de ijstijd ontstaan. Poelen of dobben zijn door mensen aangelegd als veedrinkplaats. In het Noorden van Friesland wordt zo’n veedrinkplaats ook wel een dobbe genoemd. Doordat dobben door mensen zijn aangelegd, zijn deze over het algemeen een stuk kleiner dan pingo’s en liggen meestal op locaties waar meerdere percelen aan elkaar grenzen, zodat het vee vanuit alle percelen de beschikking heeft over drinkwater.
Poelen en pingo’s hebben een belangrijk functie voor insecten (o.a. libellen) en amfibieën in de droge dooradering. Door de geïsoleerde ligging kan zich hier in combinatie met een goede waterkwaliteit ook een bijzondere plantengemeenschap ontwikkelen. Om een goede kwaliteit te realiseren is het van belang dat het water schoon is (bufferzone een dikke baggerlaag ontstaat.
Ecologisch slootschonen
Bij ecologisch slootschonen wordt rekening gehouden met de flora en fauna in de watergang. Door het juiste materiaal op de juiste wijze in te zetten krijgen slootdieren de kans om te vluchten. Een deel van de waterplanten mag in de sloot blijven staan, wat bijdraagt aan de diversiteit in de sloot. Meer informatie:
ZO MAAK JE EEN NATUURVRIENDELIJKE OEVER HANDREIKING NATUURVRIENDELIJKE OEVERS